Trong thời gian gần đây, một số tựa game đình đám từng hỗ trợ Linux đã không còn khả dụng trên nền tảng này, bao gồm các tên tuổi lớn như Grand Theft Auto V (Online), Apex Legends, Roblox, và League of Legends. Đây là một vấn đề đáng lo ngại không chỉ với cộng đồng game thủ Linux mà còn đặc biệt ảnh hưởng đến những người đã đầu tư vào các thiết bị chuyên game như Steam Deck. Lý do chính thường được các nhà phát triển đưa ra là sự ra đời của các hệ thống chống gian lận (anti-cheat) độc quyền cho Windows, ví dụ như Vanguard của League of Legends. Tuy nhiên, Respawn, nhà phát triển của Apex Legends, đã đi xa hơn khi tuyên bố rằng việc loại bỏ người chơi Linux đã giúp giảm đáng kể tình trạng gian lận trong game. Vậy thực hư vấn đề này ra sao?
Linux có thực sự là “thiên đường” cho gian lận?
Khó khăn cho hệ thống chống gian lận
Trước khi đi sâu vào các tuyên bố của Respawn, điều quan trọng là phải xem xét liệu Linux có thực sự tạo điều kiện thuận lợi cho việc gian lận trong game hay không. Thực tế, Linux gây ra nhiều khó khăn hơn cho các nhà phát triển hệ thống chống gian lận. Môi trường Windows tương đối đồng nhất, trong khi các hệ thống Linux lại vô cùng đa dạng, từ các nhân kernel khác nhau, thư viện hệ thống cho đến các trình quản lý gói. Điều này tạo ra một bức tranh phức tạp hơn nhiều để các công cụ anti-cheat có thể hoạt động hiệu quả.
Hơn nữa, Linux mang lại cho người dùng quyền kiểm soát đáng kể hơn trong việc tùy chỉnh hệ thống của họ. Người dùng có thể cài đặt kernel Linux đã được sửa đổi hoặc truy cập quyền root, cho phép kiểm soát hệ thống vượt trội so với Windows. Điều này mở ra khả năng sửa đổi tiến trình game, giả mạo các lệnh gọi hệ thống hoặc chạy game trong môi trường ảo hóa mà không dễ bị phát hiện bởi các phần mềm chống gian lận.
Trong quá khứ, đã từng có những phần mềm gian lận được phát triển riêng cho các phiên bản game trên Linux, điển hình là AimTux trong Counter-Strike: Global Offensive cách đây tám năm. Mặc dù cheat này đã không bị phát hiện trong một thời gian dài, nó chỉ chạy trên Linux và yêu cầu người dùng tự biên dịch. Tuy nhiên, nó không làm gì quá phức tạp ngoài việc chạy với quyền root để tự inject vào tiến trình game. Cho đến nay, vẫn chưa có nhiều dữ liệu cụ thể cho thấy tình trạng gian lận trên Linux đang mất kiểm soát. Thực tế, Apex Legends vẫn có rất nhiều phần mềm gian lận dành cho người dùng Windows, bao gồm cả những cheat mã nguồn mở được chia sẻ rộng rãi trên các diễn đàn và GitHub. Mặc dù cuối cùng những người dùng này sẽ bị phát hiện và cấm, nhưng rõ ràng là Respawn vẫn chưa kiểm soát được tình hình gian lận trên Windows, nói gì đến Linux.
Dữ liệu từ Respawn: Liệu có minh bạch?
Biểu đồ không nhãn và tuyên bố thiếu rõ ràng
Dữ liệu chính thức duy nhất mà Respawn cung cấp về việc “giảm đáng kể” số lượng người gian lận trong game của họ là một biểu đồ duy nhất được chia sẻ trên tài khoản Respawn. Công ty tuyên bố rằng tỷ lệ các trận đấu có người gian lận đã giảm kể từ khi loại bỏ hỗ trợ Linux. Tuy nhiên, đó không phải là toàn bộ câu chuyện. Trên thực tế, tình trạng gian lận đã rõ ràng có xu hướng giảm trước cả khi hỗ trợ Linux bị loại bỏ, và ngay trong biểu đồ đó, tỷ lệ gian lận thực tế lại đang có dấu hiệu tăng trở lại.
Điều này cho thấy Respawn đã áp dụng các biện pháp bảo vệ bổ sung không chỉ đơn thuần là loại bỏ hỗ trợ Linux, và những biện pháp này có thể mới là nguyên nhân chính cho sự sụt giảm ban đầu. Hơn nữa, vào ngày 6 tháng 12, thời điểm Respawn chia sẻ dữ liệu này, số lượng người chơi đã giảm khoảng 80.000 so với đầu tháng 11, theo thống kê từ Steam Charts. Biểu đồ của Respawn không có nhãn rõ ràng về khoảng thời gian hay tỷ lệ giảm gian lận thực tế, khiến chúng ta chỉ có thể đưa ra các giả định về số liệu tuyệt đối.
Với việc hỗ trợ Linux kết thúc vào cuối tháng 10, sự sụt giảm người gian lận rõ ràng trùng khớp với sự sụt giảm liên tục của số lượng người chơi, khi có tới 80.000 game thủ đã ngừng chơi game này trong suốt tháng 11. Dựa vào đó, rõ ràng là sự giảm gian lận cũng có thể trùng khớp với sự giảm chung của lượng người chơi. Nếu dùng biểu đồ của Respawn để ước tính, phần giảm sau khi hỗ trợ Linux bị loại bỏ tương ứng với mức giảm 33% số người gian lận, thì phần giảm trước đó đã là khoảng 20%. Mặc dù tính toán này không hoàn toàn chính xác (do đo theo pixel trên biểu đồ), nhưng nó phản ánh phần nào bức tranh tổng thể.
Hơn nữa, Respawn nói rằng đây là “tỷ lệ” các trận đấu có người gian lận, gợi ý rằng đó là số lượng người gian lận trên mỗi X trận đấu. Tuy nhiên, sự giảm tỷ lệ này vẫn có thể được quy cho các hành động khác mà Respawn đã thực hiện, đặc biệt khi tình trạng gian lận đã giảm từ trước. Dữ liệu mà công ty này cung cấp không thực sự đủ để biện minh cho tuyên bố rằng việc loại bỏ hỗ trợ Linux đã làm giảm số lượng người gian lận, bởi vì không có đủ số liệu cứng để giải thích rõ ràng những gì đã xảy ra.
Việc loại bỏ hỗ trợ Linux: Hành động “gây thù chuốc oán” với game thủ?
Hậu quả và ẩn ý tiềm tàng
Có rất nhiều game đã loại bỏ hỗ trợ Linux trong những tháng và năm gần đây, và điều này chắc chắn là một hành động gây bất lợi cho người dùng. Thậm chí, chúng ta có thể đi xa hơn để cho rằng các công ty có thể làm điều này để “chọc tức” Valve, bởi lẽ nó ngăn cản Steam Deck chơi các tựa game đó và thúc đẩy game thủ chuyển sang Windows. Respawn thuộc sở hữu của EA, và EA lại có cửa hàng game riêng là EA Desktop. Một động thái như vậy làm suy yếu khả năng của Valve trong việc khẳng định Steam Deck có thể chơi được các game phổ biến trên Steam, đồng thời củng cố thị phần của Microsoft trong cộng đồng game thủ.
Steam Deck OLED hiển thị màn hình desktop, minh họa thiết bị chơi game Linux chịu ảnh hưởng từ chính sách ngừng hỗ trợ game
Không chỉ vậy, hành động này còn có thể được sử dụng để củng cố các đối tác khác trong không gian PC gaming. Ví dụ, nếu EA có lợi ích trong sự thành công của Asus ROG Ally X, thì động thái này sẽ đẩy người chơi Apex Legends đến các thiết bị cầm tay chạy Windows như ROG Ally X thay vì Steam Deck. Chúng tôi không khẳng định điều này đang xảy ra (và cũng không tin là như vậy), nhưng thật khó để bỏ qua sự thật rằng động thái này làm tổn hại đến tầm nhìn của Valve về việc Windows không còn là hệ điều hành duy nhất để chơi game.
Hơn nữa, có những game thủ chỉ chơi game trên Linux, và động thái này gây hại nhất cho họ. Nếu bạn đã chi tiền cho các giao dịch trong game mà giờ đây không còn chạy được trên hệ thống chính của mình, chắc chắn bạn cũng sẽ cảm thấy rất khó chịu. Tệ hơn nữa, dữ liệu mà Respawn công bố thậm chí còn không nói lên toàn bộ câu chuyện, điều này có lẽ còn tồi tệ hơn là không nói gì cả.
Kết luận
Việc nhiều game lớn ngừng hỗ trợ Linux dưới danh nghĩa chống gian lận là một xu hướng đáng lo ngại, đặc biệt khi các dữ liệu được đưa ra lại thiếu tính minh bạch và chưa đủ sức thuyết phục. Mặc dù vấn đề gian lận là có thật và cần được giải quyết, cách tiếp cận của một số nhà phát triển như Respawn dường như đang gây ra những thiệt hại không đáng có cho cộng đồng game thủ Linux và các nền tảng mới nổi như Steam Deck. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến trải nghiệm của người chơi mà còn có thể đặt ra những câu hỏi lớn về mục đích thực sự đằng sau các chính sách này.
Là một game thủ hay người dùng Steam Deck, bạn nghĩ sao về việc các game lớn “quay lưng” với Linux? Liệu bạn có tin rằng việc này thực sự giúp giảm gian lận hay có mục đích nào khác? Hãy chia sẻ ý kiến của bạn trong phần bình luận bên dưới và cùng thảo luận về tương lai của gaming trên Linux!
