Sự trỗi dậy của các tựa game dịch vụ trực tuyến (live service games), hay còn gọi là “forever games”, đã và đang thay đổi vĩnh viễn ngành công nghiệp trò chơi điện tử. Thay đổi này diễn ra chậm rãi lúc ban đầu, sau đó bùng nổ mạnh mẽ với sự xuất hiện của Fortnite – tựa game “forever” có lẽ là lớn nhất mọi thời đại. Không thể phủ nhận rằng hàng triệu người chơi Fortnite mỗi ngày đều tìm thấy niềm vui và kết nối xã hội từ trò chơi này. Epic Games đã tạo ra một sản phẩm được lòng số đông, và đó là điều đáng mừng. Tuy nhiên, điều đáng lo ngại hơn cả là tác động mà thành công của các game dịch vụ trực tuyến mang lại cho những người đứng sau cánh gà tại các studio và nhà phát hành game. Dường như tất cả họ đều có chung một suy nghĩ: cố gắng tạo ra “Fortnite” tiếp theo.
Các live service games không phải là nguyên nhân duy nhất khiến ngành công nghiệp game trở nên tồi tệ hơn, nhưng chắc chắn chúng cũng không làm cho mọi thứ tốt đẹp hơn. Bài viết này sẽ phân tích thực trạng và những lo ngại về tương lai của ngành game trước xu hướng này.
Sức Hút Không Thể Cưỡng Lại Của Game Dịch Vụ Trực Tuyến: Cái Giá Phải Trả?
Việc thu hút người chơi mua một tựa game luôn là thách thức lớn đối với các nhà phát triển. Trong thị trường game hiện đại, cuộc cạnh tranh không chỉ dừng lại ở việc lựa chọn game nào để mua, mà còn là làm sao để kéo người chơi rời bỏ những “ông lớn” live service free-to-play đã chiếm dụng phần lớn thời gian của họ.
Cuộc Đua Thời Gian Chơi Game & Mô Hình Kinh Doanh Mới
Thực tế về thời gian chơi game đang nói lên tất cả. Theo nhà phân tích Mat Piscatella của Circana, vào tháng 1 năm 2025, hơn 40% tổng thời gian chơi game trên console (Xbox và PlayStation) tại Mỹ đã được dành cho top 10 tựa game dịch vụ trực tuyến. Đáng chú ý, 70% người chơi trong tháng đó đã chơi ít nhất một trong 10 game hàng đầu này. Mặc dù đây chỉ là số liệu tại Mỹ trong một tháng, nhưng nó cho thấy rõ ràng áp lực mà các nhà làm game đang phải đối mặt.
Live service games giữ chân khán giả bằng cách liên tục cung cấp các thách thức hàng ngày, Battle Pass, sự kiện giới hạn thời gian, và cập nhật liên tục để người chơi không ngừng quay lại. Đặc biệt, họ có thể tiếp tục trải nghiệm mà không cần chi một xu nào, nếu họ muốn.
Hình ảnh quảng bá của Fortnite: Battle Royale, tựa game dịch vụ trực tuyến làm thay đổi ngành game.
Tuy nhiên, như chúng ta đã biết kể từ thời Elder Scrolls IV: Oblivion và các gói DLC cho ngựa bọc thép, người chơi sẵn lòng chi tiền cho những bổ sung nhỏ, đôi khi không mang lại giá trị thực tế ngoài yếu tố thẩm mỹ. Các giao dịch vi mô (microtransactions) cho trang phục tùy chỉnh đã trở nên bình thường hóa, trở thành một phần của văn hóa chơi game, nơi mọi người muốn sở hữu những “skin” và thiết kế mới nhất để cá nhân hóa nhân vật của mình.
Mô hình kinh tế này, dù mang lại lợi nhuận khổng lồ, đã khiến các tựa game truyền thống, hay còn gọi là “premium games”, gặp vô vàn khó khăn khi cố gắng nổi bật giữa những gã khổng lồ như Fortnite, Roblox, Apex Legends, hay Valorant. Đây chính là một trong những lý do lớn nhất khiến live service games đang làm suy yếu ngành công nghiệp game.
Khoảng Trống Giữa AAA Đồ Sộ Và Indie Tí Hon: Sự Biến Mất Của Game Double-A
Khi mỗi trò chơi đều phải “thành công lớn hoặc thất bại thảm hại”, thì không có trò chơi nào thực sự có thể “thành công lớn” theo cách bền vững.
Kỷ Nguyên Vàng Son Của Game Cỡ Vừa (Double-A)
Khi còn nhỏ, tôi vẫn nhớ những bức tường đầy ắp game tại các cửa hàng, nơi có vô số tựa game mà tôi chưa từng nghe tên. Điều đó bởi vì một phần lớn thị trường không chỉ tìm kiếm doanh số khổng lồ. Có những tựa game với quy mô nhỏ hơn (Double-A hoặc thậm chí Single-A) nhưng lại giữ chân được các nhà phát triển, lấp đầy danh mục của nhà phát hành bằng sự đa dạng.
Một số game cỡ vừa đó đã trở thành những viên ngọc quý, sản sinh ra các thương hiệu lớn hơn. Phần lớn là những sản phẩm bình thường hoặc tốt nhưng dễ bị lãng quên. Tuy nhiên, hầu hết chúng đều dám thử nghiệm điều gì đó mới mẻ, chấp nhận rủi ro theo cách này hay cách khác. Điều này khuyến khích người chơi mạo hiểm trải nghiệm những tựa game mà, xét trên tổng thể, không có khả năng tạo ra tiếng vang lớn. Nhưng điều đó không quan trọng, vì chúng không tìm kiếm lợi nhuận khổng lồ như vậy.
Áp Lực “Tìm Fortnite Mới” Và Hậu Quả Khủng Khiếp
Nếu bạn đã theo dõi ngành công nghiệp game trong thập kỷ qua, bạn sẽ thấy các nhà điều hành tại các nhà phát hành game lớn liên tục thúc đẩy việc tạo ra một tựa game dịch vụ trực tuyến khổng lồ. Tất cả họ đều muốn có một game tầm cỡ Fortnite trong danh mục của công ty và không muốn nghe bất kỳ đề xuất nào khác. Kết quả là, các nhà phát hành và phát triển game “bật đèn xanh” cho những dự án khổng lồ, tốn kém hàng trăm triệu đô la để thực hiện.
Cấu hình máy tính chơi Cyberpunk 2077 cùng hai tay cầm chơi game, gợi nhớ sự đa dạng của các tựa game phi live service.
Thế nhưng, những dự án đó thường thất bại thảm hại. Toàn bộ đội ngũ phát triển mất việc, trong khi các giám đốc điều hành đã phê duyệt dự án thất bại đó vẫn giữ được ghế của mình, hoặc đã chuyển sang một studio khác với mức lương cao hơn.
Ngành công nghiệp game hiện nay giống như một “lò mổ” không ngừng nghỉ, nơi các nhà quản lý cố gắng tạo ra Fortnite tiếp theo, hoặc một studio indie nhỏ đang vật lộn để tồn tại. Không có sự cân bằng ở giữa, và chúng ta đang thiếu hụt những tựa game “kỳ lạ”, quy mô nhỏ hơn, nhưng trên hết là dám thử nghiệm điều gì đó mới mẻ.
Indie Games – Liệu Có Đủ Sức “Cứu” Ngành Game Một Mình?
Vai Trò Quan Trọng Nhưng Hạn Chế Của Game Indie
Tất nhiên, game indie vẫn là nơi mà các nhà phát triển game dám chấp nhận rủi ro và đổi mới. Chúng tiếp tục đóng vai trò quan trọng, là nơi các nhà làm game có thể thực hiện những ý tưởng táo bạo nhất và là nơi thiết kế game tiên tiến thực sự đang diễn ra.
Thẻ bài game Balatro trên nền tím, biểu tượng cho sự sáng tạo của game indie trong ngành game.
Tuy nhiên, ý tưởng cho rằng game indie có thể tự mình cứu vãn cả ngành là hoàn toàn không thực tế. Chúng sẽ tiếp tục làm tốt vai trò của mình, nhưng không thể gánh vác toàn bộ gánh nặng.
Lời Kêu Gọi Cộng Đồng & Trách Nhiệm Của “Ông Lớn”
Các nhà phát triển và phát hành game lớn cần phải chung tay. Họ cần chấp nhận nhiều rủi ro hơn mà không tốn kém hàng trăm triệu đô la, và không tạo ra kịch bản sa thải hàng trăm, thậm chí hàng nghìn nhà phát triển ngay lập tức. Chúng ta cần nhiều IP mới hơn, ít nỗ lực vắt kiệt từng chút lợi nhuận từ các thương hiệu cũ. Cần nhiều tựa game không chỉ chạy theo xu hướng, có thể mang lại công việc ổn định cho các nhà phát triển và cho họ không gian để tạo ra những tác phẩm nghệ thuật thú vị hơn.
Sẽ không bền vững nếu chúng ta nghĩ rằng những thay đổi văn hóa và tài chính mà ngành công nghiệp game đang rất cần có thể xảy ra chỉ với một nhóm các nhà phát triển độc lập. Các công ty lớn đều cần đóng vai trò của mình, nếu không, họ sẽ tiếp tục đẩy ngành vào tình trạng suy thoái và đánh mất những nhân tài tốt nhất. Không nên coi việc bị sa thải là một phần quen thuộc của công việc trong ngành game.
Live Service Games Đã Thay Đổi Cuộc Chơi, Và “Meta” Đang Ở Một Vị Thế Khó Khăn
Không thể phủ nhận rằng live service games, hay “forever games”, đã thay đổi cách thức hoạt động của ngành công nghiệp trò chơi điện tử. Chúng ta không thể quay lại những gì đã có, mọi thứ sẽ không bao giờ như trước nữa.
Thay vào đó, điều chúng ta có thể làm là hy vọng sẽ tìm thấy một nơi mà tất cả mọi người trong ngành, dù lớn hay nhỏ, đều chỉ đang cố gắng tạo ra một tựa game hay mà mọi người muốn chơi. Thay vì chỉ cố gắng tạo ra “Fortnite” tiếp theo, hãy cùng nhau định hình một tương lai nơi sự sáng tạo và giá trị thực sự cho người chơi được đặt lên hàng đầu.
Bạn nghĩ sao về tác động của live service games đối với ngành công nghiệp game? Hãy chia sẻ ý kiến của bạn trong phần bình luận bên dưới nhé!
