Mọi thiết bị công nghệ, đặc biệt là chiếc máy tính cá nhân (PC) thân yêu của bạn, đều cần được bảo dưỡng liên tục và chăm sóc đúng cách để có thể hoạt động bền bỉ theo thời gian. Đôi khi, chúng ta vô tình bỏ qua nhiều điều tưởng chừng nhỏ nhặt nhưng lại có thể rút ngắn đáng kể tuổi thọ của PC mà không hề hay biết. Bài viết này của dancongnghe.net sẽ cung cấp cho bạn cái nhìn sâu sắc về những sai lầm phổ biến, đồng thời trang bị kiến thức cần thiết để bạn có thể chăm sóc máy tính của mình tốt hơn, kéo dài tuổi thọ và duy trì hiệu suất hoạt động tối ưu.
7. Ép Xung (Overclocking) Mà Không Có Hệ Thống Tản Nhiệt Phù Hợp
Rủi ro thường lớn hơn lợi ích
Nếu bạn đã từng ép xung PC dù chỉ một lần, bạn sẽ biết rằng chỉ một số mẫu CPU và GPU nhất định mới có thể thực hiện thao tác này. Các nhà sản xuất thường đưa ra cảnh báo và hướng dẫn cụ thể về cách ép xung an toàn. Phần mềm chuyên dụng có thể hướng dẫn bạn cách ép xung các linh kiện một cách an toàn, nhưng tất cả đều khuyên bạn nên liên tục theo dõi quá trình và hoàn nguyên cài đặt nếu có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào.
Rõ ràng, khía cạnh quan trọng nhất là khi ép xung, CPU hoặc GPU sẽ nóng hơn đáng kể so với điều kiện hoạt động bình thường. Trong trường hợp này, bạn phải đảm bảo rằng giải pháp tản nhiệt hiện có có thể xử lý lượng nhiệt dư thừa và giữ cho linh kiện hoạt động dưới 80 độ C. Tình huống có thể vượt khỏi tầm kiểm soát rất nhanh, nhưng ngày nay, hầu hết PC đều có hệ thống bảo vệ nhiệt độ sẽ tự động tắt máy trong trường hợp quá nhiệt. Mặc dù vậy, một vài lần thử nghiệm thất bại có thể làm giảm đáng kể tuổi thọ của linh kiện. Nếu bạn vẫn muốn ép xung CPU hoặc GPU của mình, hãy đọc kỹ hướng dẫn của nhà sản xuất, tuân thủ chúng một cách nghiêm ngặt, sử dụng giải pháp tản nhiệt phù hợp và keo tản nhiệt chất lượng.
Bộ tản nhiệt CPU bằng chất lỏng Corsair iCUE Link H150i RGB, minh họa giải pháp tản nhiệt hiệu quả cho việc ép xung
6. Bỏ Qua Sự Tích Tụ Của Bụi Bẩn
Máy tính của bạn cần được vệ sinh thường xuyên
Nếu bạn đã không vệ sinh PC trong nhiều tháng, bạn có thể sẽ phải đối mặt với một “bất ngờ” khó chịu. Ngay cả khi thùng máy của bạn có 3-4 quạt làm mát, bên trong vẫn có khả năng bị bao phủ bởi bụi bẩn. Tất nhiên, lượng bụi tích tụ phụ thuộc vào điều kiện phòng và môi trường sống của bạn. Tuy nhiên, bạn sẽ không thể tránh khỏi sự tích tụ bụi bẩn ngay cả khi sống trong môi trường sạch sẽ nhất.
Khi bạn không vệ sinh bên trong vỏ case và các linh kiện, lớp bụi đó sẽ bám vào quạt, tản nhiệt và các linh kiện bên trong, khiến chúng quá nhiệt hoặc hoạt động kém hiệu quả hơn. Ngay cả khi bạn không cảm thấy hệ thống bị chậm lại, thì rất có thể nó đã bị ảnh hưởng và các linh kiện sẽ phải chịu hậu quả về lâu dài. Khi quyết định vệ sinh PC, hãy cẩn thận để tránh một số sai lầm phổ biến trong quá trình thực hiện.
Cận cảnh bên trong một chiếc máy tính bị phủ đầy bụi bẩn, thể hiện hậu quả của việc bỏ qua vệ sinh PC định kỳ
5. Vận Hành PC Mà Không Có Vỏ Case
Không, nó sẽ không “thở” tốt hơn theo cách này
Nhiều người nghĩ rằng việc mở vỏ case PC sẽ giúp máy “thở” tốt hơn và làm mát nhanh hơn. Tuy nhiên, đó không phải là ý tưởng hay. Thứ nhất, nó khiến các linh kiện bên trong tiếp xúc trực tiếp với bụi bẩn, mảnh vụn và các tổn thương vật lý, có thể dẫn đến đoản mạch hoặc hỏng hóc cơ học. Tôi từng chứng kiến một người bạn vô tình làm rơi chiếc tuốc nơ vít thẳng vào tản nhiệt CPU của mình, và hậu quả không hề dễ chịu. Đó là một tai nạn, nhưng anh ấy đã không thay tản nhiệt ngay lập tức mặc dù nó bị hư hại nhẹ. Một tháng sau, anh ấy cần một đợt “nâng cấp” lớn.
Trừ khi bạn đang sử dụng tản nhiệt chất lỏng hoặc đang vọc vạch các linh kiện, hệ thống của bạn có khả năng hoạt động tốt hơn nhiều khi được bao bọc bên trong một bộ vỏ case. Nếu bạn vận hành máy tính không có vỏ case, dù chỉ một phần, bạn có thể làm gián đoạn hoặc hạn chế luồng không khí đủ để ảnh hưởng đến chính PC. Sau đó còn có nguy cơ tĩnh điện từ các thiết bị điện khác cần lo lắng. Danh sách này có thể kéo dài, vì vậy bạn nên tránh vận hành PC mà không có vỏ case trừ khi bạn thực sự biết mình đang làm gì.
Dàn máy tính cũ với vỏ case mở, linh kiện bên trong như CPU Ryzen 5 1600 và GPU GTX 1080 bị lộ ra, minh họa rủi ro khi vận hành PC không có vỏ case
4. Đặt PC Ở Vị Trí Và Môi Trường Không Phù Hợp
Hãy dành cho PC của bạn một không gian đặc biệt
Như đã đề cập, môi trường xung quanh có ảnh hưởng rất lớn đến tuổi thọ của PC. Đặt PC ở những khu vực có nhiệt độ cao (ví dụ: gần bộ tản nhiệt hoặc dưới ánh nắng trực tiếp) là một công thức dẫn đến rắc rối. Tương tự, việc chặn các lỗ thông hơi hoặc lắp đặt PC trong các phòng thông gió kém cũng không được khuyến khích. Điều này cũng áp dụng cho laptop. Chúng thậm chí còn nhạy cảm hơn với nhiệt độ vì chúng không có không gian thông gió rộng rãi như PC để bàn.
Nếu bạn đã từng để laptop sạc trên giường hoặc trên quần áo, có lẽ bạn sẽ thấy máy rất nóng khi quay lại. Đó là bởi vì một số đường thông gió bị chặn bởi vải, ngăn cản thiết bị làm mát đúng cách. Mặc dù có tên là “laptop” (máy tính xách tay), nhưng nhiều chiếc không được thiết kế để sử dụng rộng rãi trên đùi, ít nhất là không trong thời gian dài, mà không bị giảm hiệu năng hoặc nóng lên nghiêm trọng khi tải nặng.
Mặt trước của một chiếc máy tính bụi bẩn cùng với các bộ lọc bụi, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc vệ sinh và vị trí đặt PC
3. Sử Dụng Phần Mềm Không Đáng Tin Cậy
Luôn mua phần mềm hợp pháp từ các nguồn đáng tin cậy
Các phần mềm không rõ nguồn gốc có thể chứa mã độc, virus hoặc rootkit, làm ảnh hưởng đến sự ổn định và bảo mật của hệ thống. Ngay cả khi bạn cần tải xuống phần mềm đã biết, hãy đảm bảo rằng bạn lấy chúng từ các nguồn chính thức. Và hãy cực kỳ cẩn thận khi xem xét một “phiên bản miễn phí” vì việc tải xuống từ một trang web không rõ ràng có thể khiến bạn phải trả giá theo những cách không ngờ tới.
Ngay cả khi bạn thích khám phá trực tuyến, hãy trang bị một phần mềm diệt virus mạnh mẽ để phát hiện các mối đe dọa tiềm ẩn trước tiên. Bạn có thể tự hỏi phần mềm không an toàn có liên quan gì đến tuổi thọ PC của mình. Đơn giản, sau khi bị nhiễm trùng, hệ thống của bạn có thể vô tình sử dụng nhiều tài nguyên hơn và bạn có thể cần phải cài đặt lại hệ điều hành. Hành động này một mình sẽ sử dụng nhiều chu kỳ đọc/ghi của ổ đĩa hơn và gây ra căng thẳng không cần thiết cho PC của bạn.
Dấu hiệu nguy hiểm trên màn hình laptop, tượng trưng cho rủi ro khi sử dụng phần mềm không đáng tin cậy và mối đe dọa từ virus
2. Lắp Đặt Phần Cứng Không Tương Thích
Kiểm tra khả năng tương thích của các linh kiện mới trước khi mua
Thông thường, bạn sẽ không thể mua một CPU không tương thích với bo mạch chủ của mình vì đơn giản là nó sẽ không vừa với socket. Tuy nhiên, bạn có thể mua nhầm tản nhiệt và quạt không phù hợp với CPU. Mặc dù có thể lắp vừa vặn, nhưng nó sẽ không làm tốt công việc tản nhiệt cho CPU của bạn. CPU của bạn có thể sẽ quá nhiệt và chịu hư hại không thể phục hồi.
Các linh kiện khác cũng có thể gặp vấn đề nếu chúng không tương thích. Sử dụng RAM DDR4 trên bo mạch chủ DDR5 (và ngược lại) cũng có thể gây ra nhiều rắc rối do hư hỏng vật lý ở các đầu nối, làm giảm băng thông và dung lượng tổng thể, đồng thời yêu cầu mua một bo mạch chủ mới. Hãy chú ý kỹ đến các thông số kỹ thuật khi mua sắm để đảm bảo mọi linh kiện đều hoạt động hài hòa, tối ưu hóa hiệu suất và kéo dài tuổi thọ PC của bạn.
Các linh kiện bên trong máy tính bao gồm tản nhiệt CPU và card đồ họa, gợi ý về việc lắp ráp và kiểm tra tương thích phần cứng
1. Sử Dụng Cáp Nguồn Bị Hỏng Hoặc Bộ Nguồn (PSU) Không Đủ Công Suất
PSU là trái tim của PC
Dây cáp nguồn bị sờn hoặc hư hỏng có thể dẫn đến đoản mạch, tăng điện áp đột ngột hoặc thậm chí là cháy nổ, làm hỏng cả PC và các thiết bị kết nối khác. Việc làm hỏng dây cáp nguồn không quá dễ, nhưng nếu bạn nhận thấy bất kỳ sự cố nào, hãy thay thế chúng ngay lập tức. Trong một trường hợp cụ thể, chú mèo nhà tôi đã gặm nát cả cáp nguồn và cáp Ethernet chỉ trong vài ngày. Thật không may, những thú cưng nhỏ bé không thể hiểu được mối nguy hiểm tiềm tàng.
Đồng thời, bạn cũng phải cẩn thận với bộ nguồn (PSU). Nếu PSU không đáp ứng yêu cầu công suất của các linh kiện, điều đó có thể gây ra sự không ổn định, treo máy hoặc hư hỏng phần cứng do cung cấp điện không đủ. Nếu bạn đang mua một card đồ họa mới, mạnh mẽ hơn, hãy tính toán lại yêu cầu về công suất của hệ thống. Và luôn mua sắm từ các thương hiệu uy tín, kiểm tra các đánh giá và danh sách các bộ nguồn tốt nhất và đáng tin cậy nhất dựa trên độ bền.
Bộ nguồn (PSU) DeepCool PM500D không module cùng các cáp nguồn, thể hiện tầm quan trọng của PSU và cáp nguồn an toàn trong hệ thống PC
Tất Cả Những Mẹo Này Sẽ Kéo Dài Tuổi Thọ PC Của Bạn
Nếu bạn tuân thủ phần lớn những lời khuyên trên, chắc chắn bạn sẽ kéo dài đáng kể tuổi thọ của chiếc PC thân yêu. Mặc dù bạn có thể không có số liệu chính xác về mức độ kéo dài, nhưng những hành động này đều dựa trên nguyên lý khoa học và kinh nghiệm thực tế. Trong thời đại ngày nay, chúng ta có xu hướng nâng cấp PC thường xuyên hơn, nhưng nếu bạn quan tâm đến ngân sách của mình, bạn cũng nên quan tâm đến việc chăm sóc cỗ máy của mình. Hãy áp dụng ngay những bí quyết này để PC của bạn luôn hoạt động hiệu quả và bền bỉ nhất có thể!
