Trong những thập niên 60-70 của thế kỷ trước, khi radio vẫn còn là phương tiện giải trí chính trên xe hơi, ý tưởng mang theo bộ sưu tập âm nhạc cá nhân để thưởng thức trên mọi nẻo đường dường như là một giấc mơ xa vời. Thời điểm đó, những lựa chọn phổ biến nhất là băng 8-track cồng kềnh hay băng cassette nhỏ gọn. Tuy nhiên, trước cả kỷ nguyên của đĩa CD hay các kết nối hiện đại như Bluetooth, aux, đã từng có một nỗ lực táo bạo nhằm đưa trải nghiệm âm thanh chất lượng cao của đĩa than vào không gian xe hơi: hệ thống Highway Hi-Fi. Đây là một chương thú vị trong lịch sử công nghệ giải trí ô tô, minh chứng cho sự sáng tạo không ngừng của con người.
Băng 8-Track và Cassette: Những “Ông Hoàng” Một Thời Trên Xe Hơi
Trước khi công nghệ kỹ thuật số bùng nổ, những người yêu nhạc muốn mang giai điệu yêu thích lên ô tô đều phải dựa vào các định dạng vật lý. Vào những năm 1960, băng 8-track từng là lựa chọn hàng đầu, sau đó nhường chỗ cho băng cassette nhỏ gọn hơn vào thập niên 1970 khi chất lượng âm thanh được cải thiện. Cả hai định dạng này đều có ưu điểm là đủ nhỏ để cất trong hộp đựng đồ, đủ bền để chịu được những rung lắc khi lái xe và có thể lưu trữ một lượng nhạc khá lớn vào thời điểm đó.
Mặc dù băng cassette sau này đã chứng tỏ độ bền và khả năng tồn tại lâu hơn, với nhiều chiếc xe vẫn còn trang bị đầu phát băng cassette đến tận những năm 2000, nhưng cả 8-track và cassette đều có những hạn chế nhất định về chất lượng âm thanh. Băng 8-track thường cồng kềnh, không đáng tin cậy và dễ bị suy giảm chất lượng âm thanh theo thời gian. Băng cassette tuy tốt hơn về độ tin cậy nhưng vẫn không thể sánh được với chất lượng mà đĩa CD mang lại sau này. Ngay cả những băng cassette “chất lượng CD” xuất hiện vào cuối những năm 90 cũng không thể lừa được đôi tai của những người sành nhạc.
Đầu phát 8-track cổ điển trên một chiếc xe hơi trưng bày tại triển lãm ô tô.
Highway Hi-Fi: Nỗ Lực Tiên Phong Mang Đĩa Than Lên Ô Tô
Vào năm 1955, hãng xe Chrysler đã bắt tay hợp tác với bộ phận Columbia Records của CBS để phát triển hệ thống Highway Hi-Fi. Được thiết kế bởi kỹ sư Peter Goldmark của CBS Labs – người đã có công trong việc phát triển đĩa than LP 33 1/3 RPM, Highway Hi-Fi là một nỗ lực đầy tham vọng nhằm đưa âm thanh chân thực, độ trung thực cao vào xe hơi.
Hệ thống này sử dụng các đĩa than đặc biệt có đường kính 7 inch, khác với bộ sưu tập đĩa LP kích thước lớn thông thường. Những chiếc đĩa này quay ở tốc độ chậm hơn nhiều, chỉ 16 2/3 RPM, và nhờ công nghệ rãnh siêu mịn tương tự như Goldmark đã phát triển cho đĩa 33 1/3 RPM tại nhà, mỗi mặt đĩa có thể lưu trữ tới 45 phút âm nhạc. Điều này thể hiện một bước tiến đáng kể trong việc nén thời lượng phát nhạc trên một định dạng vật lý nhỏ gọn, phù hợp cho việc di chuyển.
Hệ thống Highway Hi-Fi được lắp đặt gọn gàng trong nội thất một chiếc xe hơi Chrysler.
Thách Thức Kỹ Thuật Khi Chơi Đĩa Than Trong Xe Hơi
Bất cứ ai từng chơi đĩa than đều biết rằng đầu đĩa rất nhạy cảm với sự rung động. Ngay cả một bước chân mạnh trên sàn nhà cũng có thể khiến kim đọc bị trượt khỏi rãnh đĩa. Vậy làm thế nào để một đầu đĩa than có thể hoạt động ổn định trong một chiếc xe hơi đang di chuyển, khi mà ngay cả những đầu đĩa CD đời đầu cũng gặp vấn đề nghiêm trọng với những cú xóc?
Các kỹ sư của Highway Hi-Fi đã tập trung giải quyết vấn đề này bằng cách tăng áp lực của kim đọc. Với một kim đọc nặng hơn đáng kể và được trang bị hệ thống lò xo mạnh mẽ, ý tưởng là kim đọc sẽ duy trì ổn định trong rãnh đĩa ngay cả khi xe di chuyển trên những con đường gồ ghề của thập niên 1960. Ngoài ra, hệ thống còn sử dụng các giá đỡ cao su và hệ thống treo giảm chấn để cố gắng cách ly đầu đĩa khỏi chuyển động của xe. Mặc dù không thể giải quyết triệt để vấn đề, và một cú xóc mạnh vẫn có thể khiến đĩa bị nhảy, đây vẫn là một thành tựu kỹ thuật đáng kinh ngạc vào thời điểm đó.
Bản vẽ kỹ thuật minh họa kim đọc và bút cảm ứng nặng của Highway Hi-Fi, giải pháp cho việc chơi đĩa than trên ô tô.
Tại Sao Highway Hi-Fi Không Thể Phổ Biến?
Mặc dù là một ý tưởng độc đáo và đột phá, Highway Hi-Fi chưa bao giờ trở thành một phụ kiện phổ biến rộng rãi. Nó chỉ được cung cấp độc quyền dưới dạng tùy chọn trên một số mẫu xe Chrysler chọn lọc bắt đầu từ năm 1956.
Việc lắp đặt Highway Hi-Fi không đơn giản chỉ là thêm một phụ kiện. Hệ thống này được tích hợp sâu vào hệ thống radio của xe, sử dụng bộ khuếch đại hiện có. Đây không phải là thứ bạn có thể dễ dàng lắp đặt cho bất kỳ chiếc xe nào, hay thậm chí là mọi chiếc Chrysler.
Và nó cũng không hề rẻ. Người mua phải trả một khoản phí cao cấp cho hệ thống này, cộng thêm chi phí cho các đĩa nhạc đặc biệt. Điều này đã hạn chế sức hấp dẫn của nó chỉ trong một nhóm nhỏ những người yêu âm thanh có túi tiền rủng rỉnh. Khác với các hệ thống băng 8-track và cassette sau này được bán rộng rãi trên thị trường hậu mãi, Highway Hi-Fi không bao giờ được bán như một hệ thống độc lập. Quan trọng hơn, số lượng đĩa nhạc tương thích rất ít và chỉ đến từ một nguồn duy nhất.
Do đó, Highway Hi-Fi không có cơ hội để phát triển, trở nên đáng tin cậy hơn hay thu hút nhiều nhà sản xuất âm nhạc phát hành nội dung của họ ở định dạng này.
Kết Luận
Highway Hi-Fi là một ví dụ điển hình về sự sáng tạo không giới hạn trong ngành công nghệ, đặc biệt là trong lĩnh vực giải trí trên ô tô. Mặc dù không thành công về mặt thương mại và nhanh chóng bị các định dạng khác vượt qua, nó vẫn là một dấu mốc đáng nhớ trong lịch sử âm thanh xe hơi, cho thấy khao khát của con người về trải nghiệm âm nhạc cá nhân hóa ngay cả khi đang di chuyển. Từ đĩa than, chúng ta chuyển sang băng, rồi trở lại đĩa (CD) và giờ đây là kỷ nguyên của nhạc số. Highway Hi-Fi nhắc nhở chúng ta về hành trình dài mà công nghệ đã đi qua để mang âm nhạc đến mọi ngóc ngách của cuộc sống.
Bạn nghĩ sao về Highway Hi-Fi và những nỗ lực tiên phong trong công nghệ giải trí ô tô? Hãy chia sẻ ý kiến của bạn ở phần bình luận bên dưới!
