Trong suốt những năm 80 và 90, DOS không chỉ là hệ điều hành thống trị mà còn là xương sống của kỷ nguyên gaming PC. Khi đó, dù có vô số console và nền tảng khác với hàng loạt tựa game đa dạng, DOS mới thực sự là nơi chứng kiến những đột phá táo bạo nhất trong ngành công nghệ game. Các nhà phát triển đã không ngừng thử nghiệm với không gian 2.5D và 3D, khai sinh ra thể loại bắn súng góc nhìn thứ nhất (FPS) trên PC, xây dựng các tựa game mô phỏng thành phố khổng lồ, phát triển thể loại phiêu lưu point-and-click, và còn nhiều hơn thế nữa. Họ đã đẩy lùi ranh giới, thử nghiệm những góc nhìn, cơ chế và thể loại mới, đặt nền móng vững chắc cho ngành công nghiệp game hiện đại mà chúng ta biết đến ngày nay.
Điều tuyệt vời khiến các tựa game DOS kinh điển này dễ dàng được “tái khám phá” ngày nay chính là dung lượng và yêu cầu phần cứng cực kỳ nhẹ nhàng của chúng so với công nghệ hiện tại. Ngay cả một dàn máy “đỉnh cao” thời bấy khốc liệt cũng chỉ có vài MB RAM và dung lượng lưu trữ vỏn vẹn vài chục MB. Một chiếc điện thoại tầm trung ngày nay cũng có sức mạnh phần cứng vượt trội hơn đáng kể. Điều này có nghĩa là chúng ta không chỉ có thể chạy các trình giả lập DOS trực tiếp trong trình duyệt web mà còn có thể chơi trọn vẹn các tựa game huyền thoại mà không hề tốn sức. Vậy thì, còn chần chừ gì nữa mà không cùng dancongnghe.net trở về tuổi thơ, khám phá lại những viên ngọc quý này?
Screenshot game Command & Conquer Tiberian Sun, thể hiện đồ họa và giao diện game chiến thuật thời gian thực
Tại Sao Game DOS Vẫn “Chất” Và Dễ Chơi Lại Ngày Nay?
Kỷ nguyên DOS là giai đoạn vàng son cho sự sáng tạo không giới hạn trong ngành game. Không bị ràng buộc bởi các khuôn mẫu hay thị trường quá cạnh tranh như hiện tại, các nhà phát triển được tự do thử nghiệm những ý tưởng độc đáo, từ đó tạo ra những trải nghiệm game PC xưa hoàn toàn mới mẻ. Chính những thử nghiệm này đã định hình nên các thể loại game phổ biến ngày nay, từ chiến thuật thời gian thực (RTS), bắn súng góc nhìn thứ nhất, cho đến phiêu lưu giải đố.
Sự “nhẹ ký” về mặt kỹ thuật của các game retro này là một lợi thế lớn. Chúng được thiết kế để chạy trên phần cứng khiêm tốn, giúp chúng tương thích cực tốt với các trình giả lập hiện đại. Nhờ những công cụ như DOSBox, hay thậm chí là các nền tảng chơi game trực tuyến trong trình duyệt, việc sống lại không khí những năm 90 chỉ còn là một cú nhấp chuột. Bạn không cần phải lo lắng về cài đặt phức tạp hay cấu hình máy tính mạnh mẽ, chỉ cần mở trình duyệt và đắm mình vào thế giới game kinh điển DOS đầy hoài niệm.
Top 10 Tựa Game DOS Kinh Điển Vẫn Còn Đáng Chơi Đến Tận Hôm Nay
Dưới đây là danh sách những game DOS hay nhất mà bạn không thể bỏ qua, mỗi tựa game đều để lại dấu ấn riêng và vẫn giữ được sức hấp dẫn cho đến ngày nay.
10. Dangerous Dave (1988): Huyền Thoại Platformer Cho Những Phút Giải Lao
Dangerous Dave là một trong những game platformer đầu tiên mà nhiều người có thể nhớ đã từng chơi, và thật đáng ngạc nhiên, nó vẫn cực kỳ vui nhộn. Âm nhạc có thể hơi khó nghe một chút theo tiêu chuẩn hiện đại, nhưng sự giải trí mà nó mang lại vẫn không hề giảm sút. Là một game PC xưa kinh điển, Dangerous Dave đưa bạn vào cuộc phiêu lưu chạy, bắn súng, và thậm chí là điều khiển một chiếc ghế phản lực để tiêu diệt kẻ thù bay lượn trong khi thu thập đá quý và chìa khóa để tiến tới màn chơi tiếp theo.
Đối với những giờ giải lao ngắn ngủi giữa công việc (hoặc đôi khi là thay thế luôn cả công việc), Dangerous Dave trên trình duyệt Chrome là một lựa chọn tuyệt vời cho các game thủ hoài cổ. Game mang đến sự kết hợp hoàn hảo giữa thử thách và sự đơn giản, đủ để bạn thư giãn mà không quá sa đà.
9. Sid Meier’s Civilization (1991): Đế Chế Chiến Lược Vĩ Đại Đặt Nền Móng
Không thể phủ nhận, Sid Meier’s Civilization là một trong những game DOS hay nhất mọi thời đại. Tựa game này cho phép người chơi xây dựng toàn bộ đế chế, kiểm soát cả thế giới và sử dụng mọi công cụ mình muốn. Người chơi có thể dùng vũ lực, ngoại giao, hoặc công nghệ để xây dựng và mở rộng đế chế của mình. Qua Sid Meier’s Civilization, nền tảng cho tất cả các game chiến thuật sau này đã được đặt ra một cách vững chắc.
Thật đáng kinh ngạc khi một tựa game từng được coi là đẩy lùi ranh giới của ngành và nền tảng game, nay lại có thể dễ dàng chơi trong một tab RetroGames trên bất kỳ trình duyệt web nào. Trình duyệt hiện tại thậm chí còn chiếm nhiều không gian và RAM hơn cả tệp giả lập lẫn tệp của Civilization. Đây là minh chứng rõ ràng cho tầm ảnh hưởng và tính trường tồn của một game DOS kinh điển.
Ảnh bìa game chiến lược Sid Meier's Civilization (1991) trên hệ điều hành DOS
8. Dune II: The Building of a Dynasty (1992): Cha Đẻ Của Thể Loại RTS Hiện Đại
Bạn có thể đã nghe nói hàng trăm lần rồi, nhưng vẫn cần phải nhắc lại: Dune II về cơ bản đã định hình nên thể loại game chiến thuật thời gian thực (RTS) như chúng ta biết. Trước cả Command & Conquer và Warcraft, chính Dune II đã biến việc xây dựng căn cứ, thu thập tài nguyên và điều khiển đơn vị trở thành một chiến trường thực sự trên màn hình của bạn.
Mặc dù có nhiều game RTS ra đời trước đó, nhưng không có tựa game nào có cơ chế mạnh mẽ và một “bản thiết kế” gây tiếng vang như Dune II. Khả năng chơi của nó theo tiêu chuẩn ngày nay có thể không hoàn hảo, nhưng với một chút kiên nhẫn, cấu trúc và không khí của game vẫn lôi cuốn như vậy. Đây là một ví dụ điển hình về game DOS đã đặt nền móng cho cả một thể loại game.
Giao diện xây dựng căn cứ và điều quân trong game Dune II: The Building of a Dynasty
7. Commander Keen in Invasion of the Vorticons (1990): Platformer Đầy Màu Sắc Từ id Software
Trước Doom hay Quake, id Software đã mang đến cho chúng ta Commander Keen. Tựa game PC xưa này thực tế đã định nghĩa hình mẫu của game platformer trên PC vào đầu những năm 90. Thay vì nhảy nhót trên console, bạn là một cậu bé thiên tài với chiếc mũ bảo hiểm bóng đá, bật nhảy trên gậy pogo và bắn người ngoài hành tinh bằng súng laze ngay trên máy tính của mình. Điều đó khiến Commander Keen trở thành một điều kỳ diệu đối với bất kỳ ai từng trải nghiệm.
Khi chơi lại Commander Keen trên trình duyệt thông qua RetroGames, tôi vẫn thấy nó rực rỡ, sống động, nhanh nhẹn và đáng ngạc nhiên là rất sáng tạo. Quan trọng nhất, nó vẫn cực kỳ thú vị. Thế giới của Keen đầy rẫy những điều kỳ quái và bí mật, với những cấp độ ẩn bất ngờ khiến bạn phải mỉm cười khi khám phá. Dù không biểu tượng như các tựa game FPS của id Software sau này, nhưng Commander Keen xứng đáng được ghi nhớ như một trong những viên gạch đầu tiên của thể loại platformer trên DOS.
6. Carmageddon (1997): Đỉnh Cao Của Game Đua Xe Chiến Đấu “Bạo Lực”
Nếu ai đó nhắc đến “đua xe chiến đấu”, Carmageddon là tựa game duy nhất hiện lên trong tâm trí tôi. Cùng với Test Drive và Monster Truck Madness, Carmageddon là một trong những game đua xe đầu tiên tôi từng chơi. Hãy thử hình dung một đứa trẻ ba tuổi cười khúc khích khi cán qua người đi bộ và làm nổ tung những chiếc xe đối thủ — đó chính là hình ảnh của tôi trong phòng khách năm 2001.
Carmageddon là một game kinh điển DOS tuyệt đối. Không gì sánh được với phiên bản gốc, đặc biệt là khi bạn có thể nhảy vào một cuộc đua đầy những chiếc xe và những vụ va chạm kinh hoàng chỉ bằng một cú nhấp chuột trong trình duyệt của mình. Đây là một ví dụ hoàn hảo về game PC xưa vẫn giữ được sự “hồi hộp” và tính giải trí mạnh mẽ dù đã qua bao nhiêu năm.
Cảnh xe ô tô va chạm mạnh trong game đua xe chiến đấu Carmageddon
5. Indiana Jones and the Fate of Atlantis (1992): Phiêu Lưu Giải Đố Point-and-Click Đỉnh Cao
Kỷ nguyên vàng của dòng game phiêu lưu point-and-click của LucasArts đạt đỉnh cao với The Fate of Atlantis. Đây là một trong số ít những câu chuyện về Indiana Jones nằm ngoài các bộ phim mà vẫn cảm thấy hoàn toàn chân thực, và ở một khía cạnh nào đó, còn hay hơn cả Kingdom of the Crystal Skull (dù đây là một tiêu chuẩn khá thấp, nhưng vẫn vậy). Với những câu đố tuyệt vời, lời thoại sắc sảo và các ngả rẽ cốt truyện phân nhánh, không có gì ngạc nhiên khi nhiều người vẫn coi đây là một trong những game phiêu lưu hay nhất từng được tạo ra.
Có một sự quyến rũ đặc biệt khi bạn “click” đường đi của mình qua các hang ổ của Đức Quốc xã, giải những câu đố hóc búa, và tham gia vào những trận đấu tay đôi với vai trò Indy. The Fate of Atlantis là một tựa game DOS thông minh, hóm hỉnh và có nhịp độ hoàn hảo. Đây là minh chứng cho thấy game point-and-click vẫn có thể mang lại trải nghiệm sâu sắc và hấp dẫn.
Nhân vật Indiana Jones giải đố trong game phiêu lưu point-and-click Fate of Atlantis
4. The Oregon Trail (1990): Game Giáo Dục Trở Thành Tượng Đài Sinh Tồn
Vâng, tôi hiểu rồi – tôi đã chết vì bệnh kiết lỵ đến lần thứ mười. Nếu bạn đã từng chơi The Oregon Trail, bạn sẽ nghe thấy tiếng nói đó trong đầu mình. The Oregon Trail là một tựa game thú vị bởi nó bắt đầu như một game giáo dục dành cho các trường học ở Mỹ, nhưng cuối cùng lại trở thành một trong những game DOS kinh điển và mang tính biểu tượng nhất thời đại, đôi khi còn hài hước một cách ngẫu nhiên.
Cân bằng lương thực, vật tư và bò kéo trong khi cố gắng không bị chết đuối ở sông hoặc gãy chân là tất cả những gì The Oregon Trail xoay quanh. Thành thật mà nói, chúng ta sẽ không có những game sinh tồn hiện đại nếu không có tựa game này. Đây là một tựa game vừa khiến bạn bực bội vừa dạy cho bạn về sự mong manh của cuộc sống và những chuyến đi.
3. Command and Conquer (1995): Cỗ Máy Chiến Tranh RTS Đầy Cảm Hứng
Command & Conquer đã tiếp thu mọi tinh hoa mà Dune II xây dựng và biến chúng thành một cỗ máy chiến tranh thực sự. Tựa game DOS này đi kèm với các đoạn phim cắt cảnh (FMVs), và chúng đã tăng thêm tính chân thực cho cuộc chiến. Thêm vào đó là một bản nhạc nền đỉnh cao và một số câu thoại của đơn vị đáng nhớ nhất trong lịch sử RTS, Command & Conquer có công thức hoàn hảo để khiến bạn cảm thấy mình như một chỉ huy thực thụ giữa cuộc chiến.
Việc xây dựng căn cứ bằng chuột, các tuyến đường của xe thu hoạch và các cuộc tấn công xe tăng trong Command & Conquer đều mang tính cách mạng vào thời điểm đó. Mỗi cuộc giao tranh là một trận chiến chiến lược đầy adrenaline, và series này, cho đến ngày nay, vẫn tiếp tục phát triển mạnh mẽ. Đây là một trong những game chiến thuật kinh điển không thể thiếu khi nhắc đến DOS.
Quân đội GDI di chuyển trên bản đồ trong game chiến thuật Command & Conquer 1995
2. X-COM: UFO Defense (1994): Thử Thách Chiến Thuật Không Khoan Nhượng
X-COM: UFO Defense là một game DOS có độ khó có thể khiến các cài đặt độ khó hiện đại phải “chào thua”, nói cách khác. Chỉ một phát bắn trượt hoặc một bước đi sai lầm có thể khiến đồng minh của bạn bị người ngoài hành tinh nuốt chửng trong màn sương mù chiến tranh.
Không khoan nhượng, đầy chiến lược và cực kỳ gây nghiện, X-COM yêu cầu bạn quản lý căn cứ, ngân sách và binh lính của mình, đảm bảo rằng không có hai lần chơi nào giống nhau. Dù X-COM đầu tiên của tôi có thể là Enemy Unknown trên Xbox 360, nhưng việc chơi lại phiên bản kinh điển đã khai sinh ra tất cả không hề xa lạ hay lỗi thời. Đây là một game PC xưa mà bất kỳ fan chiến thuật nào cũng nên thử.
Giao diện chiến đấu theo lượt trong game X-COM: UFO Defense với cảnh lính đối đầu người ngoài hành tinh
1. Wolfenstein 3D (1992): Ông Tổ Của Dòng Game Bắn Súng Góc Nhìn Thứ Nhất (FPS)
Đây là tựa game thực sự đặt nền móng cho thể loại FPS. Trong khi Doom đạt doanh số cao hơn và do đó, được nhiều người công nhận hơn là cha đẻ của thể loại FPS như chúng ta biết, Wolfenstein 3D ra đời sớm hơn một năm. Nó đưa cho bạn một khẩu súng trường, đặt bạn vào một trại tập trung của Đức Quốc xã và bảo bạn hãy “quẩy” hết mình.
Những cánh cửa bí mật, chó dữ, trùm lớn, lính Đức Quốc xã la hét, vô số kho báu để thu thập, và một tên Hitler robot để hạ gục — Wolfenstein 3D thực sự có tất cả. Vào thời điểm đó, việc nhấn phím Spacebar để mở cửa và nhìn thấy một tên lính SS khổng lồ màu xanh la hét vào mặt bạn thật sự thú vị. Phần tuyệt vời nhất của tất cả những điều này? Nó vẫn cực kỳ hấp dẫn, và thay vì phải loay hoay với DOSBox, tôi có thể chơi nó ngay trong trình duyệt Chrome của mình. Một trong những game bắn súng tiên phong và quan trọng nhất trong lịch sử PC gaming.
Ảnh bìa game bắn súng góc nhìn thứ nhất Wolfenstein 3D, với nhân vật chính đối đầu quân phát xít
Kết Luận
Kỷ nguyên DOS có thể đã trôi qua, nhưng di sản của nó trong ngành công nghiệp game vẫn còn vang vọng mạnh mẽ. Những tựa game DOS kinh điển này không chỉ là những dấu mốc lịch sử mà còn là minh chứng cho sự sáng tạo không ngừng, đặt nền móng cho vô số thể loại và cơ chế chơi game hiện đại. Điều đáng kinh ngạc là dù đã hàng thập kỷ trôi qua, chúng vẫn giữ được sức hấp dẫn và hoàn toàn dễ dàng tiếp cận, cho phép bất kỳ ai cũng có thể sống lại không khí PC gaming xưa ngay trên trình duyệt web của mình.
Nếu bạn là một game thủ hoài cổ muốn tìm về tuổi thơ, hay một người trẻ tò mò về lịch sử game, danh sách này chắc chắn sẽ mang đến cho bạn những giờ phút giải trí bất tận. Hãy thử trải nghiệm những game retro này và cảm nhận những giá trị vượt thời gian mà chúng mang lại. Đừng quên chia sẻ tựa game DOS yêu thích của bạn hoặc những kỷ niệm đáng nhớ về chúng trong phần bình luận bên dưới nhé!
