Đối với nhiều người, trò chơi điện tử không chỉ là một hình thức giải trí đơn thuần. Chúng là những người bạn đồng hành, người thầy thầm lặng và đôi khi là tấm gương phản chiếu những khía cạnh của bản thân mà chúng ta chưa từng thấu hiểu. Là một người đã lớn lên cùng game, tôi nhận ra rằng những tựa game này không chỉ lấp đầy thời gian rảnh rỗi mà còn để lại những bài học sâu sắc, định hình tư duy và cách nhìn nhận thế giới của tôi.
Năm tựa game dưới đây đã không chỉ tạo ấn tượng mạnh mẽ mà còn để lại những giá trị vĩnh cửu. Mỗi game đều xuất hiện đúng lúc trong cuộc đời tôi và theo cách riêng của mình, chúng đã thay đổi con người tôi. Đây không chỉ là danh sách những tựa game hay mà còn là một lời tri ân chân thành đến những sản phẩm công nghệ tuyệt vời đã giúp tôi trưởng thành, định hình con người và dạy tôi cách sống. Qua những trải nghiệm đắm chìm trong thế giới ảo, tôi đã học được những bài học quý giá, từ sự kiên trì, chấp nhận đến việc đưa ra những quyết định khó khăn, giúp tôi phát triển không ngừng và trở thành một người có nhận thức sâu sắc hơn về cuộc sống.
Các nhân vật game biểu tượng như Joel của The Last of Us, Edward Kenway của Assassin's Creed thể hiện những tựa game kinh điển thay đổi người chơi
5. Deus Ex: Human Revolution
Tương lai là do chúng ta kiến tạo, không phải thừa hưởng
Khi tôi học lớp sáu, Deus Ex: Human Revolution đã thay đổi cách tôi nhìn nhận game và cả thế giới xung quanh. Với sự khôn ngoan của một đứa trẻ 12 tuổi, tôi không biết tại sao mình lại chơi bản DLC Missing Link trước – một bản mở rộng tuyệt vời theo mọi nghĩa. Tuy nhiên, đây là lần đầu tiên tôi tiếp xúc với một tựa game nhập vai hành động (Action RPG) nghiêm túc, chú trọng vào lựa chọn của người chơi. Tôi khi đó chỉ mới bắt đầu khám phá ý nghĩa của từ “AAA” trong làng game, và Deus Ex: Human Revolution đã không chỉ cho phép tôi chơi mà còn buộc tôi phải đưa ra quyết định. Đây là lần đầu tiên một trò chơi thực sự khiến tôi cảm thấy mình là nhân vật chính, trong một thế giới nơi các lựa chọn mang cả ý nghĩa cơ học lẫn triết học sâu sắc.
Trong quá trình chơi, tôi đã học cách đọc vị người khác, hiểu họ và nói những gì họ muốn nghe – không phải theo cách thao túng, mà là một kỹ năng thực sự về trí tuệ cảm xúc. Triết lý cốt lõi của game – “Luôn có một cách khác” (There is always another way) – đã thay đổi cách tôi tiếp cận các vấn đề. Khi tôi khám phá, học hỏi, thích nghi và tìm kiếm mọi ngóc ngách để tìm ra những con đường thay thế, tôi đã khám phá ra những câu chuyện ẩn giấu, lắng nghe những lời thì thầm của một thế giới đang đứng bên bờ vực của một điều gì đó đen tối và không thể đảo ngược.
Khi cuối cùng tôi đến được các kết thúc khác nhau, tôi nhận ra mình đang quyết định tương lai của nhân loại và những giá trị của nó. Thế giới dystopia u ám, nhuộm màu vàng kim trước mắt tôi đã khiến tôi suy nghĩ rất nhiều về loại thế giới mà tôi muốn sống. Ngày hôm đó, tôi hiểu rõ hơn ý nghĩa của chủ nghĩa môi trường, cái giá mà sự tiến bộ không kiểm soát có thể gây ra, và việc thao túng có thể dễ dàng ngụy trang thành lựa chọn như thế nào. Deus Ex không chỉ giúp tôi trở thành một game thủ giỏi hơn mà còn là một người có ý thức hơn.
Adam Jensen từ Deus Ex: Human Revolution, biểu tượng cho game nhập vai hành động mang tính lựa chọn
4. Sekiro: Shadows Die Twice
Gục ngã, và vươn lên mạnh mẽ hơn
Tôi luôn yêu thích sự tự do trong các trò chơi cho phép bạn lựa chọn vũ khí, bộ giáp và nhiều kiểu xây dựng nhân vật khác nhau. Mặc dù tôi không phải là người hâm mộ trung thành của FromSoftware cho đến khi Elden Ring thay đổi hoàn toàn suy nghĩ của tôi, tôi vẫn hiểu tại sao công thức Soulsborne của họ lại được yêu mến. Vì vậy, khi tôi nhận ra Sekiro: Shadows Die Twice không mang lại bất kỳ điều gì trong số đó – không bộ giáp, không đa dạng vũ khí, chỉ một thanh katana duy nhất từ đầu đến cuối – tôi đã bị cuốn hút. Tôi đã không chơi nó cho đến năm 2020, nhưng bài học mà nó khắc sâu vào tôi chưa bao giờ phai nhạt.
Khi không có công cụ để dựa vào và không có nạng để vịn, tôi không còn lựa chọn nào khác ngoài việc phải cải thiện bản thân. Không có chỗ để ẩn mình sau những trang bị quá mạnh – chỉ có tôi, thanh kiếm của tôi và thử thách không ngừng nghỉ từ kẻ thù tiếp theo. Mỗi khi gục ngã, tôi lại đứng dậy, chỉ để ngã thêm lần nữa – cho đến khi chính những cú ngã đó trở thành một phần của nhịp điệu. Không có lối tắt, không có chiến lược “ăn gian”. Lựa chọn thực sự duy nhất là trở nên tốt hơn để vượt qua những khó khăn phía trước, không chỉ trong game mà còn trong cách tôi đối diện với cuộc sống bên ngoài. Sekiro đã dạy tôi rằng đôi khi, không có gì để đổ lỗi ngoài những thiếu sót của chính mình, và cách duy nhất để tiến về phía trước là phải trưởng thành.
Hơn bất kỳ game Soulsborne nào, Sekiro sống mãi trong trái tim tôi. Không phải vì tôi đã đánh bại nó, mặc dù đó chắc chắn là một huy hiệu danh dự, mà vì nó đã cho tôi thấy sức mạnh của sự tự lực. Không có sự giúp đỡ, không có lối thoát. Chỉ có một bài học rằng khi bạn loại bỏ mọi lý do thoái thác, điều còn lại là con người mà bạn phải trở thành.
Một cảnh chiến đấu khốc liệt trong game FromSoftware, thể hiện tinh thần kiên cường như trong Sekiro: Shadows Die Twice
3. Gone Home
Hãy để tình yêu là tình yêu
Tôi vẫn là một thiếu niên đang điều chỉnh với tuổi dậy thì khi Gone Home đến với cuộc đời mình. Tôi vừa bước vào thế giới của những tựa game “lớn hơn” sau khi cuối cùng cũng sở hữu được chiếc card đồ họa ATI Radeon HD 5670 mà tôi hằng mơ ước. Tôi không thể nhớ Gone Home đã xuất hiện trên PC của mình bằng cách nào, nhưng tôi sẽ mãi mãi biết ơn vì điều đó. Đây là một trong những game indie đầu tiên mà tôi từng chơi – và nó đến vào thời điểm tôi thuộc thế hệ đang đứng giữa phương Đông và phương Tây, lớn lên xem truyền hình Mỹ và Anh trong khi vẫn gắn bó với văn hóa Ấn Độ. Trong thế giới tiền “woke”, tiền “thức tỉnh” đó, ý tưởng về sự nhạy cảm đối với các bản dạng bị gạt ra ngoài lề vẫn còn ở giai đoạn sơ khai.
Ban đầu, tôi mong đợi một cuộc phiêu lưu kinh dị – thời tiết bão tố, sàn nhà kẽo kẹt, một biệt thự ma quái không có người. Tuy nhiên, khi tôi di chuyển từ phòng này sang phòng khác, tôi bắt đầu nhận ra mình không khám phá một câu chuyện ma mà là một điều gì đó nhân văn hơn nhiều. Thông qua các ghi chú nhật ký, những mảnh giấy viết vội và các lá thư, tôi bắt đầu ghép nối câu chuyện về em gái mình, Sam, và tình yêu ngày càng lớn của cô ấy dành cho Lonnie, một cô gái khác ở trường. Khi tôi đọc những dòng chữ của họ, tôi thấy mình đang ủng hộ họ mà không hề nhận ra mình đang vượt qua những ranh giới vô hình mà tôi không biết đã được vẽ ra trong tâm trí mình.
Đây là lần đầu tiên tôi thực sự cảm nhận được thông điệp về sự chấp nhận. Tôi thấy rõ ràng rằng tình yêu không cần sự xác nhận – nó chỉ đơn giản là vậy. Rằng, bất kể giữa ai, tình yêu nở rộ theo cùng một cách, đau đớn theo cùng một cách, và có ý nghĩa như nhau. Đến khi Sam rời nhà để ở bên Lonnie, tôi không chỉ rơi nước mắt – tôi đã khác. Gone Home không rao giảng. Nó chỉ cho thấy. Và khi làm như vậy, nó đã dạy tôi xem xét lại những thành kiến cá nhân, bỏ đi những điều đã học sai, lắng nghe và trên hết, hãy để tình yêu là tình yêu.
Hình ảnh từ một tựa game indie độc đáo, đại diện cho những trải nghiệm game độc lập đầy ý nghĩa như Gone Home
2. The Last of Us Part II
Hối tiếc là cảm xúc ăn mòn nhất
The Last of Us là một tựa game phi thường, chắc chắn rồi, nhưng chính Part II mới là thứ đã làm tôi tan vỡ. Tôi chơi nó vào ngày phát hành năm 2020, vào đỉnh điểm của đại dịch, khi thế giới vẫn còn tĩnh lặng, và sự im lặng bên ngoài phản chiếu sự nặng nề mà tôi cảm thấy bên trong. Nhưng game này… game này không phải là thứ tôi có thể cày liên tục. Tôi sẽ ngồi xuống chơi, chỉ để thấy chiếc tay cầm của mình nặng hơn sau mỗi giờ trôi qua. Càng chơi, nỗi đau buồn càng thấm vào tôi, cho đến khi tôi phải dừng lại – không phải vì game không tuyệt vời, mà vì nó quá nặng nề. Nó buộc tôi phải đối mặt với những cảm xúc mà tôi chưa sẵn sàng đối diện.
Điều mà The Last of Us Part II đã dạy tôi là một điều mà chưa có tác phẩm truyền thông nào từng làm được – rằng hối tiếc là thứ ăn mòn nhất mà một người có thể mang theo. Nó không chỉ ám ảnh bạn – nó còn bóp méo bạn. Nó đầu độc những lựa chọn của bạn, các mối quan hệ của bạn và cảm giác về bản thân bạn. Sự sa ngã của Ellie không phải là về sự báo thù; đó là về sự thối rữa chậm chạp của một điều gì đó chưa được giải quyết, và cách sự thối rữa đó lan rộng cho đến khi không còn gì ngoài nỗi đau. Thông điệp đó không chỉ chạm đến trái tim tôi – nó còn xông vào và đòi hỏi sự thay đổi. Nó đã cho tôi động lực cần thiết để hàn gắn một mối quan hệ trong cuộc sống của chính mình mà tôi đã để nó trở nên tồi tệ quá lâu.
Dấu ấn lớn nhất tôi có thể dành cho tựa game này là sự vĩnh cửu, khi hình xăm con bướm của Ellie được khắc lên da tôi. Một lời nhắc nhở về những gì đã mất, những gì đã tìm thấy và những gì không bao giờ được coi nhẹ nữa.
Ellie và Joel trong The Last of Us, phản ánh mối quan hệ phức tạp và những bài học về sự hối tiếc trong câu chuyện game
1. Life is Strange
Làm điều đúng đắn, ngay cả khi đó không phải là điều bạn muốn
Khi tôi bước đi trong đôi giày của Max Caulfield dọc hành lang Học viện Blackwell, với giai điệu “To All of You” của Syd Matters nhẹ nhàng vang vọng trong nền, tôi biết mình sẽ yêu Life is Strange. Tôi đã may mắn – mỗi tập phim đã được phát hành khi tôi bắt đầu chơi, vì vậy tôi đã được trải nghiệm toàn bộ cuộc hành trình không bị gián đoạn, trong vòng hai ngày khó quên. Gần đây hơn, tôi có niềm vui được giới thiệu đối tác mới chơi game của mình với các phiên bản remastered và chứng kiến cô ấy cũng say mê thế giới của Max và Chloe như tôi đã từng.
Tuy nhiên, không có gì sánh được với trải nghiệm chơi lần đầu tiên đó. Life is Strange không phải là về những trận chiến lớn hay những màn kịch quá đà – nó là về những trái tim tan vỡ thầm lặng, những sai lầm của con người, và những loại quyết định ở lại với bạn rất lâu sau khi màn hình kết thúc cuộn lên. Những lựa chọn của Max, dù lớn hay nhỏ, đều tạo ra những gợn sóng xuyên suốt trò chơi. Và đó là lần đầu tiên tôi thực sự hiểu rằng một nhân vật được viết tốt không cần phải cứu thế giới để để lại dấu ấn – họ chỉ cần thành thật.
Khi tôi đi đến quyết định cuối cùng, lựa chọn giữa cả một thị trấn và người bạn yêu thương nhất, tôi đã đóng băng. Đó là một trong những lựa chọn đạo đức khó khăn nhất mà tôi từng phải đối mặt trong một trò chơi. Khoảnh khắc đó đã dạy tôi rằng sức mạnh không phải lúc nào cũng ồn ào hay chiến thắng – nó thầm lặng, đau thắt lòng và cần thiết. Làm điều đúng đắn không phải lúc nào cũng mang lại cảm giác tốt đẹp. Nhưng chính điều đó định nghĩa con người bạn.
Các nhân vật game đáng nhớ như Johnny Silverhand từ Cyberpunk 2077, tượng trưng cho những câu chuyện và lựa chọn khó khăn trong game như Life is Strange
Những Giá Trị Game Mang Lại
Nhìn lại những tựa game này, thật khó để không xúc động. Chúng đã cho tôi nhiều hơn là kỹ năng hay những câu chuyện – chúng đã cho tôi góc nhìn, mục đích và sự hiểu biết tốt hơn về con người tôi. Không phải mọi trò chơi đều cần phải thay đổi cuộc đời, nhưng khi có một game làm được điều đó, nó sẽ ở lại với bạn mãi mãi. Đây không chỉ là những pixel và đa giác – chúng là những trải nghiệm cá nhân sâu sắc đã giúp tôi vượt qua quá trình trưởng thành. Chúng nhắc nhở tôi phải tử tế hơn, mạnh mẽ hơn và tự nhận thức hơn. Và vì điều đó, tôi sẽ mãi mãi biết ơn. Bởi vì đôi khi, sự trưởng thành không chỉ diễn ra trong cuộc sống – nó còn diễn ra trên màn hình, từng bài học một. Hãy chia sẻ ý kiến của bạn về những tựa game đã định hình cuộc đời bạn nhé!
