Đầu những năm 2000, thể loại game bắn súng góc nhìn thứ nhất (FPS) là một thế giới đầy hoài bão, gai góc và không ngừng thử nghiệm. Đây là kỷ nguyên mà các hệ thống ẩn nấp (cover system) chỉ là tùy chọn, mục tiêu không được “cầm tay chỉ việc”, và việc hồi máu dựa vào những gói cứu thương (medkits) chứ không phải chỉ cần đứng yên. Nhiều tựa game FPS từ thời kỳ này đã góp phần định hình ADN của thể loại bắn súng hiện đại, đẩy mạnh cả phần cứng lẫn thiết kế game.
Thật đáng buồn, ngày nay chúng ta không còn thấy những cái tên này nữa – không trên các cửa hàng kỹ thuật số, không trong các bản remaster chất lượng cao, và thậm chí không còn trong các cuộc trò chuyện của thế hệ game thủ trẻ. Từng là xương sống của thể loại, những tựa game FPS tuyệt vời từ tuổi thơ của chúng ta giờ đây chỉ còn là những bóng ma của quá khứ, bị lãng quên một cách oan uổng.
Hình ảnh một số tựa game DOS kinh điển đã được làm lại với đồ họa hiện đại.
1. Project I.G.I.: I’m Going In – Một Người Tiên Phong Bị Lãng Quên
Từ Kỷ Nguyên Sơ Khai Đến Hy Vọng I.G.I. Origins Bị Dập Tắt
“Nhân vật của tôi đâu rồi?”, tôi đã hỏi anh trai mình khi anh ấy cho tôi xem Project I.G.I. vào khoảng đầu những năm 2000. Đúng vậy, Project I.G.I. là tựa game FPS đầu tiên mà tôi từng thấy, và tôi đã vô cùng kinh ngạc trước khái niệm góc nhìn thứ nhất trong game. Series này sau đó đã ra đời hai phần tiếp theo và xây dựng được một cộng đồng người hâm mộ cuồng nhiệt qua nhiều năm. Tuy nhiên, mọi kế hoạch cho các phần tiếp theo sau đó đều không đi đến đâu.
Mãi cho đến năm 2022, sau mười chín năm im ắng, một tựa game I.G.I. mới đã được công bố. I.G.I. Origins, phần game thứ ba, được tiết lộ thông qua một đoạn trailer điện ảnh và sẽ được phát triển trên Unreal Engine 5. Bản thân Project I.G.I. đã là một người tiên phong về mặt kỹ thuật, và phần game thứ hai cũng được ca ngợi về đồ họa, vốn vượt trội so với tiêu chuẩn thời bấy giờ. Vì vậy, việc I.G.I. Origins sử dụng sức mạnh của Unreal Engine 5 là điều hoàn toàn hợp lý. Đối với tất cả những ai đã lớn lên cùng hai tựa game I.G.I. trong những năm 2000, đây thực sự là một tin tuyệt vời.
Đáng buồn thay, studio phát triển game đã đóng cửa chỉ một năm sau khi công bố, và công ty mẹ tuyên bố rằng quá trình phát triển I.G.I. Origins đã không “tạo ra đủ sức hút” trong khung thời gian mục tiêu của Tập đoàn. Ngày nay, trang Steam của tựa game I.G.I. thứ ba là một nơi hoang vắng, không có thông tin gameplay hay ngày phát hành – chỉ có đoạn trailer công bố và một vài ảnh chụp màn hình. Một tương lai bất định cho một series FPS đáng lẽ đã có thể tỏa sáng.
Hình ảnh bìa game Project I.G.I. – tựa game bắn súng chiến thuật tiên phong đầu những năm 2000.
Project I.G.I.: I’m Going In
- Thể loại: Hành động, Lén lút (Stealth)
- Phát hành: 8 tháng 12, 2000
- Nhà phát triển: Innerloop Studios
- Nhà phát hành: Eidos Interactive
- Hệ thống: PC
- Cốt truyện: Lấy bối cảnh Nga hậu Xô Viết, trong thời kỳ tham nhũng và tống tiền. Bạn vào vai David Llewelyn Jones, một cựu binh SAS được cử đi làm nhiệm vụ bí mật để thu hồi vũ khí hạt nhân của Mỹ bị đánh cắp và ngăn chặn thảm họa Chernobyl thứ hai.
2. Rage: Số Phận Hai Lần Chìm Vào Quên Lãng
Sự Thay Đổi Của id Software và Sai Lầm Của Rage 2
Sau khi id Software rẽ hướng rất xa khỏi trải nghiệm Doom truyền thống và cho ra mắt DOOM 3, họ đã không nhận được sự đón nhận như mong đợi từ tựa game này. Mặc dù là một cường quốc về công nghệ, DOOM 3 lại mang cảm giác khá khác biệt so với hai phần đầu tiên đã giúp Doom trở thành một trụ cột của thể loại FPS. Vì vậy, studio quyết định làm việc trên một IP hoàn toàn mới, và Rage đã ra đời. Thương hiệu này sẽ có lối bắn súng “giòn giã” đặc trưng của Doom, nhưng cũng có yếu tố khám phá thế giới mở và chiến đấu bằng xe cộ – hai ý tưởng mà công ty luôn muốn thực hiện. Phần Rage đầu tiên thực sự đã nhận được phản hồi tốt vì nó làm đúng rất nhiều điều, mặc dù thế giới của nó có cảm giác hơi rỗng.
Rồi, bất ngờ thay, Rage 2 xuất hiện gần một thập kỷ sau đó vào năm 2019. Lần này, game mang một không khí u ám hơn, nhưng cũng có nhiều sức mạnh, sự điên rồ và màu sắc hơn. Đáng buồn, Rage 2 đến rồi đi mà không để lại nhiều dấu ấn, điều mà tôi luôn cảm thấy tiếc nuối. Hệ thống chiến đấu thực sự tuyệt vời, nhưng mọi thứ xung quanh nó lại quá nửa vời khiến tiềm năng bị lãng phí đã làm tôi thất vọng. Do bước đi sai lầm của Rage 2, series này không bao giờ tìm lại được nhịp điệu của mình, và ngày nay, nó được nhớ đến nhiều hơn vì tiềm năng của nó hơn là di sản thực tế. Dù sao cũng phải dành lời khen cho thương hiệu Rage – không nhiều game có thể hai lần chìm vào quên lãng như vậy.
Poster game Rage 2 với nhân vật chính và bối cảnh thế giới hậu tận thế đầy màu sắc nhưng hỗn loạn.
Rage 2
- Thể loại: FPS
- Phát hành: 19 tháng 5, 2019
- Nhà phát triển: Avalanche Studios, id Software
- Nhà phát hành: Bethesda
- Engine: Apex: Avalanche Open World Engine
- Hệ thống: PC, PlayStation, Xbox
- Đánh giá OpenCritic: Trung bình 71/100, 41% nhà phê bình đề xuất.
3. Medal of Honor: Khi Ngôi Vương Bị Soán Ngôi
Từ Vị Thế Dẫn Đầu Đến Sự Mất Mát Bản Sắc Trước Call of Duty
Trước khi Call of Duty trở thành tựa game bắn súng quân sự mặc định trong thư viện của mọi người, Medal of Honor chính là viên ngọc quý. Lần đầu tiên tôi biết đến nó có lẽ là với Allied Assault, mặc dù thực ra tôi không thể nhớ chính xác (và đây chính là vấn đề). Medal of Honor có mọi thứ để thành công – series này mang đến cho chúng ta cảm xúc, phong cách điện ảnh, và những nhiệm vụ chiến tranh rất “con người” – điều hiếm thấy ở các game bắn súng thời đó.
Tuy nhiên, một khi Infinity Ward được thành lập và các nhà phát triển Medal of Honor cũ chuyển sang, Call of Duty bắt đầu “cướp miếng cơm” của Medal of Honor. Từ đó, sự suy tàn của thương hiệu lẫy lừng này diễn ra nhanh chóng và tàn khốc. EA thậm chí đã cố gắng vực dậy và hồi sinh series vào năm 2010, nhưng rõ ràng họ đã đi theo con đường “nếu không thể đánh bại họ, hãy tham gia cùng họ”, và Medal of Honor năm 2010 thiếu hẳn một bản sắc riêng. Phần tiếp theo, Warfighter, thậm chí còn thất bại nặng nề hơn, trở thành cái đinh cuối cùng đóng vào quan tài. Tuy nhiên, cũng phải dành lời khen – họ vẫn cố gắng hồi sinh vào năm 2020 với một tựa game VR, nhưng đến lúc đó thì mọi người đã chuyển sang những cái tên khác. Medal of Honor không chỉ phai nhạt – nó đã bị vượt mặt bởi chính những người từng tạo nên sự vĩ đại của nó.
Hình ảnh bìa game Medal of Honor: Warfighter thể hiện bối cảnh chiến tranh hiện đại và binh lính trong nhiệm vụ.
Medal of Honor: Warfighter
- Thể loại: Hành động, Bắn súng góc nhìn thứ nhất
- Phát hành: 15 tháng 10, 2012
- ESRB: M (Máu, Bạo lực dữ dội, Ngôn ngữ thô tục, Chủ đề gợi dục)
- Nhà phát triển: Danger Close Games
- Nhà phát hành: EA
- Nhiều người chơi: Online Multiplayer
- Thương hiệu: Medal of Honor
- Hệ thống: PC, Xbox, PlayStation
4. F.E.A.R.: Kiệt Tác Kinh Dị Kết Hợp Bắn Súng Đáng Lẽ Không Nên Biến Mất
Sự Cân Bằng Hoàn Hảo Giữa Kinh Dị và Chiến Thuật
Ôi chao – F.E.A.R. đã ám ảnh tôi đến mức gây ra những cơn ác mộng ngày xưa. Cho đến tận bây giờ, chưa có tựa game nào kết hợp hành động FPS truyền thống, chiến thuật với yếu tố kinh dị tâm lý một cách xuất sắc như F.E.A.R. đã làm được. Tôi vẫn nhớ lần đầu tiên Alma xuất hiện – lúc đó tôi chắc khoảng tám hoặc chín tuổi, tự hỏi tại sao mình lại cảm thấy sợ hãi khi đang cầm trên tay một khẩu súng trường tấn công. Series F.E.A.R. được biết đến như một kiệt tác thực sự – ít nhất là một phần của nó. Tựa game này đã tận dụng một AI cực kỳ thông minh so với thời đại của nó, đến mức kẻ thù sẽ bao vây, dồn ép và dồn bạn vào góc, thay vì chỉ nấp vào chỗ ẩn nấp và chờ ăn đạn.
F.E.A.R. 2 và 3 đã cố gắng mở rộng câu chuyện về Alma, nhưng khi làm như vậy, chúng đã thất bại trong việc cân bằng giữa yếu tố kinh hoàng và chiến thuật như phần game đầu tiên. Bản thân series đã trải qua rất nhiều khó khăn để đạt được vị trí của nó – các nhà phát hành liên tục thay đổi, và quyền sở hữu IP trở nên rối rắm hơn cả câu chuyện được thay đổi của Alma. F.E.A.R. 3 cũng giống như Dead Space 3 – gameplay vững chắc, nhưng các yếu tố kinh dị gần như không còn. Vì vậy, game đã nhận được nhiều đánh giá trái chiều, và thương hiệu này cứ thế… tan biến. Các tựa game F.E.A.R. đáng chú ý sẽ luôn có nền tảng của một series rực rỡ, nhưng chúng đã trở thành một di tích của một thời đại mà các game FPS vẫn có thể đổi mới, nhưng không chỉ vì mục đích đổi mới.
Nhân vật Alma Wade, biểu tượng kinh dị của series game F.E.A.R., xuất hiện cùng hiệu ứng ma mị.
F.E.A.R. 3
- Thể loại: FPS, Kinh dị
- Phát hành: 21 tháng 6, 2011
- ESRB: M
- Nhà phát hành: Warner Bros. Interactive
- Engine: Despair Engine
- Nhiều người chơi: Online Multiplayer, Local Multiplayer
- Hệ thống: PC, PlayStation, Xbox
5. Soldier of Fortune: Khi Sự Chân Thực Vượt Giới Hạn Bị Lãng Quên
Từ Hệ Thống Sát Thương GHOUL Độc Đáo Đến Vấn Đề Bản Quyền
Tin hay không thì tùy, lần đầu tiên tôi chơi một tựa game Soldier of Fortune là ở một quán Internet, nơi tôi đến để in tài liệu. Trong vòng nửa giờ đầu tiên, tôi đã thấy nhiều bộ phận cơ thể bay ra hơn bất kỳ bộ phim chiến tranh nào. Soldier of Fortune khiến bạn cảm nhận từng viên đạn, điều mà sau này tôi mới biết là nhờ hệ thống sát thương GHOUL đáng kinh ngạc của nó. Nó tàn bạo, đẫm máu, và hoành tráng một cách huy hoàng. Nhưng ẩn sâu bên dưới sự tàn sát đó thực sự là một game bắn súng chiến thuật khá vững chắc với kho vũ khí tuyệt vời.
Sau đó là Soldier of Fortune II, được xây dựng trên engine id Tech, và nó đã cải thiện mọi thứ. Lối bắn súng chặt chẽ hơn, và giấc mơ lính đánh thuê đã giữ chân những người chơi như tôi. Tuy nhiên, trong kỷ nguyên PS3/Xbox 360, khi phần game thứ ba, Payback, ra mắt, nó gần như là một “thứ vô danh”. Nó trông giống như một trong hàng trăm game bắn súng khác vào thời điểm đó, và cảm giác như một phần tiếp theo “phát hành thẳng ra DVD” – không có hồn.
Và điều này là bởi vì nó chưa bao giờ thực sự là một tựa game Soldier of Fortune đúng nghĩa – nó chỉ là một game bắn súng khác mà Activision đã gắn nhãn Soldier of Fortune vào phút chót để bán với giá đầy đủ. Kể từ đó, là một sự im lặng hoàn toàn – đây đáng lẽ có thể là một series FPS lâu dài được biết đến với chiều sâu chiến thuật và tông màu người lớn, nhưng thay vào đó, nó bị chôn vùi dưới một đống những kẻ bắt chước dễ quên.
Tôi thực sự tin rằng Soldier of Fortune có thể phát triển mạnh mẽ ngày nay, khi chúng ta trở lại thời đại của chủ nghĩa hiện thực gai góc và chiến đấu chân thực, nhưng tôi không chắc các nhà phát hành sẽ có đủ can đảm để thực hiện điều đó.
Hình ảnh bìa game Soldier of Fortune: Payback với nhân vật chính cầm vũ khí, đại diện cho dòng game bắn súng hành động chân thực.
Soldier of Fortune: Payback
- Phát hành: 13 tháng 11, 2007
- Nền tảng: PC, Xbox 360, PlayStation 3
- Nhà phát triển: Cauldron Ltd.
- Nhà phát hành: Activision
- Cốt truyện: Khi một nhiệm vụ hộ tống thường lệ trở nên tồi tệ, bạn thấy mình đang chiến đấu với một kẻ thù nguy hiểm không có giới hạn. Bạn biết cách làm việc. Hoàn thành nhiệm vụ, theo cách của bạn!
Những Tựa Game FPS Này Đã Góp Phần Xây Dựng Nền Tảng FPS Chiến Thuật
Từng là xương sống của thể loại, những tựa game này giờ đây chỉ còn là những bóng ma.
Những tựa game FPS đáng nhớ này không bao giờ chỉ là những hiện tượng nhất thời – chúng là những viên gạch nền tảng đã định hình cả một kỷ nguyên. Chắc chắn, thời gian đã không mấy nhân từ với chúng, nhưng tôi sẽ là người đầu tiên xếp hàng để có một sự trở lại đúng nghĩa.
Thật đau lòng khi chứng kiến những thương hiệu này bị loại bỏ hoặc rơi vào quên lãng một cách hời hợt. Trong một thể loại mà “đổi mới” giờ đây chỉ được thực hiện vì lợi ích của sự đổi mới, với một khẩu hiệu “làm cho FPS vĩ đại trở lại” được khoác lên mình, có lẽ đã đến lúc chúng ta cuối cùng nên lắng nghe những cái tên mà chúng ta đã bỏ lại phía sau. Hãy chia sẻ ý kiến của bạn về những tựa game FPS kinh điển nào bạn muốn thấy được hồi sinh trong tương lai nhé!
