Trong kỷ nguyên số, ổ cứng di động (external hard drive) đã trở thành một công cụ không thể thiếu đối với nhiều người dùng. Với dung lượng lưu trữ lớn và khả năng di chuyển linh hoạt, thiết bị này giúp chúng ta dễ dàng sao lưu dữ liệu quan trọng, từ tài liệu công việc, hình ảnh cá nhân đến các bộ phim giải trí. Tuy nhiên, ít ai biết rằng, dù được thiết kế để tiện lợi, ổ cứng di động lại vô cùng “nhạy cảm” và dễ bị tổn thương nếu không được sử dụng và bảo quản đúng cách. Những thói quen tưởng chừng vô hại hàng ngày có thể rút ngắn đáng kể tuổi thọ của chúng, thậm chí khiến bạn mất trắng toàn bộ dữ liệu quý giá.
Bài viết này của dancongnghe.net sẽ chỉ ra 5 sai lầm phổ biến nhất mà người dùng thường mắc phải, dẫn đến “cái chết” sớm của ổ cứng di động. Nắm rõ những điều này sẽ giúp bạn bảo vệ thiết bị, kéo dài tuổi thọ và quan trọng hơn cả là giữ an toàn cho kho dữ liệu của mình.
Ổ cứng di động kết nối với laptop, minh họa sự tiện lợi và rủi ro khi sử dụng
1. Đánh Rơi Hoặc Va Đập Bất Cẩn: Kẻ Thù Số Một Của Dữ Liệu
Hậu Quả Khôn Lường Từ Một Cú Rơi Nhỏ
Dù bạn có tin rằng ổ cứng di động của mình được trang bị lớp vỏ “chống sốc” chắc chắn đến đâu, chúng vẫn rất dễ bị hư hại vĩnh viễn chỉ sau một cú đánh rơi bất ngờ. Ngay cả khi rơi từ độ cao 60-90 cm, đầu đọc/ghi bên trong có thể bị lệch, đĩa từ (platters) chứa dữ liệu bị trầy xước, hoặc các bộ phận cơ học bên trong bị sai lệch. Hậu quả là dữ liệu của bạn có thể bị hỏng (corrupted) hoặc không thể đọc được nữa.
Ổ cứng di động được thiết kế để mang theo, do đó việc xử lý cẩn thận là vô cùng cần thiết. Để giảm thiểu rủi ro, hãy đầu tư một chiếc vỏ chống sốc chuyên dụng hoặc túi đựng có đệm lót dày. Luôn cất giữ ổ cứng vào ba lô hoặc túi xách ngay sau khi ngắt kết nối và cần di chuyển đến địa điểm khác, tránh cầm nắm hớ hênh.
Người dùng cầm ổ cứng HDD di động, cảnh báo nguy cơ rơi vỡ và hỏng hóc vật lý
2. Di Chuyển Ổ Cứng Khi Đang Hoạt Động: Thảm Họa Chờ Chực
Tại Sao Ổ Cứng Ghét Rung Động?
Các ổ cứng di động loại HDD (Hard Disk Drive) cực kỳ nhạy cảm với rung động. Khi ổ cứng đang đọc hoặc ghi dữ liệu, các đĩa từ bên trong đang quay với tốc độ hàng nghìn vòng mỗi phút (RPM), và đầu đọc/ghi di chuyển cực kỳ sát bề mặt đĩa. Việc di chuyển ổ cứng dù chỉ vài cm khi nó đang hoạt động có thể khiến đầu đọc/ghi va chạm mạnh vào đĩa (hiện tượng “head crash”). Điều này gây ra hư hỏng không thể khắc phục cho cả dữ liệu và các thành phần bên trong ổ cứng.
Tuy nhiên, ngay cả với ổ cứng SSD di động, mặc dù không có bộ phận cơ học, việc di chuyển hoặc làm rơi khi đang hoạt động vẫn có thể gây ra lỗi kết nối đột ngột, làm gián đoạn quá trình ghi/đọc dữ liệu và gây hỏng tệp. Tốt nhất, hãy tránh chạm vào hoặc di chuyển ổ cứng khi bạn đang truyền tệp hoặc khi nó đang cắm vào máy tính. Hãy luôn sử dụng chức năng “Safely Remove Hardware” (Eject) an toàn trước khi di chuyển thiết bị.
Ổ cứng SSD di động Seagate đang kết nối laptop, minh họa không nên di chuyển khi thiết bị đang hoạt động
3. Rút Nóng Ổ Cứng Mà Không “Safely Remove Hardware”: Rủi Ro Cao Hơn Bạn Nghĩ
Khi Nhanh Chóng Biến Thành Hối Hận
Bạn có thể đã nghe lời khuyên này rất nhiều lần, nhưng hành động rút ổ cứng di động mà không sử dụng tùy chọn “Safely Remove Hardware” (Ngắt kết nối an toàn) vẫn là một thói quen phổ biến. Điều này có thể dẫn đến hỏng dữ liệu (corrupted data) hoặc quá trình truyền tệp không hoàn chỉnh. Đặc biệt, nếu ổ cứng của bạn đang sử dụng tính năng “write caching” (bộ nhớ đệm ghi) trong cài đặt Windows, bạn không nên rút ngay sau khi thấy quá trình truyền tệp hoàn tất.
“Write caching” được sử dụng để tăng tốc độ truyền bằng cách lưu trữ dữ liệu tạm thời trong RAM của hệ thống trước khi ghi vào ổ đĩa. Nếu bạn rút ổ đĩa trước khi dữ liệu được ghi hoàn toàn (hoặc xảy ra mất điện), bạn có nguy cơ bị hỏng dữ liệu hoặc thậm chí hỏng cả ổ đĩa. Mặc dù bạn có thể bật chế độ “Quick Removal” trong Device Manager thay vì “Better Performance” (write caching) để có thể rút mà không cần “eject” an toàn, việc thực hiện đúng quy trình vẫn là cách tốt nhất để bảo vệ thiết bị và dữ liệu.
Ổ cứng di động WD Elements 5TB kết nối với laptop, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc rút an toàn để bảo vệ dữ liệu
4. Bỏ Qua Bảo Trì Định Kỳ: Mầm Mống Của Sự Hỏng Hóc
Dấu Hiệu Nhận Biết Và Cách Khắc Phục Sớm
Ổ cứng di động, giống như ổ cứng bên trong máy tính, không thể tồn tại mãi mãi. Chúng có thể gặp phải các vấn đề như bad sectors (khu vực lỗi trên đĩa) và lỗi hệ thống tệp (file system errors) theo thời gian. Nếu bạn không phát hiện và sửa chữa kịp thời các vấn đề này bằng các công cụ như CHKDSK của Windows, GSmartControl hoặc Seagate SeaTools, dữ liệu của bạn có thể sớm trở nên không thể phục hồi.
Hãy chú ý đến các dấu hiệu bất thường như tốc độ truyền tải dữ liệu giảm đột ngột, thời gian truy cập tệp chậm, thỉnh thoảng bị ngắt kết nối hoặc phát ra những tiếng ồn lạ từ bên trong (đối với HDD). Khi phát hiện bất kỳ hành vi đáng lo ngại nào, hãy sao lưu toàn bộ dữ liệu từ ổ cứng ngay lập tức. Sau đó, thử sử dụng các công cụ đã đề cập để sửa chữa. Nếu vấn đề vẫn tiếp diễn, tốt nhất là ngừng sử dụng ổ đĩa đó để tránh mất dữ liệu hoàn toàn.
Ổ cứng Seagate IronWolf NAS và WD Blue, biểu tượng cho sự cần thiết của việc kiểm tra và bảo trì sức khỏe ổ cứng
Xử Lý Cẩn Thận Để Kéo Dài Tuổi Thọ Thiết Bị
Ổ cứng di động của bạn cũng chịu ảnh hưởng bởi các yếu tố vật lý và phần mềm tương tự như ổ cứng bên trong máy tính. Để đảm bảo thiết bị hoạt động bền bỉ, bạn cần bảo vệ nó khỏi rung động và di chuyển đột ngột, tránh đánh rơi, luôn ngắt kết nối an toàn và thực hiện bảo trì khi phát hiện dấu hiệu bất thường. Xử lý ổ cứng di động một cách cẩn thận không chỉ giúp kéo dài tuổi thọ của nó mà còn bảo vệ dữ liệu quý giá của bạn khỏi nguy cơ hỏng hóc và mất mát.
Hãy chia sẻ kinh nghiệm của bạn trong việc bảo quản ổ cứng di động hoặc bất kỳ câu hỏi nào bạn có về chủ đề này trong phần bình luận bên dưới nhé!
